Page 63 - Microsoft Word - Maandagavond 13 nov De Futureproof Organisatie def incl voor- en achterkant.docx

Oorsprong
Het woord transparantie stamt af van het Latijnse woord transparentem, waarbij trans wordt vertaald als ‘door’, en parare als ‘verschijnen’. In het Nederlands betekent transparant letterlijk doorschijnend, figuurlijk heeft het betrekking op helderheid en openheid. William Shakespeare was een van de eersten die het woord in de figuurlijke betekenis gebruikte, in de 16e eeuw. Zo schrijft hij in Romeo en Juliet ‘Transparent heretiques be burnt for liars’, waarbij transparantie de betekenis heeft van openlijk.
Ontwikkeling
Het begrip transparantie gaat oorspronkelijk over het geven van helderheid over producten. Al vanaf 1917 is er in Nederland aandacht voor transparantie over voedselveiligheid met de Warenwet voor Voedselveiligheid. Sinds 1935 komt er de verplichting bij om ingrediënten van etenswaren door middel van een etiket weer te geven. Zo ontstaat er meer helderheid over de inhoud van producten.
In de VS ontstaat er rond de jaren dertig een sterke
roep om transparantie, maar dan over de financiële
resultaten van bedrijven. Bedrijven willen door
middel van openheid het vertrouwen van
investeerders terugwinnen na de grote beurscrash
en publiceren hun financiële cijfers. In Nederland
is de Coöperatieve Centrale Boerenleenbank (inmiddels Rabobank) een van de eersten die vanaf 1958 jaarverslagen uitbrengt, met daarin informatie voor aandeelhouders en klanten over verzekeringen, hypotheken en winstverdelingen. Gedurende de jaren zestig komen meer organisaties naar buiten met hun financiële verslaglegging.
Tot de jaren zeventig leggen bedrijven alleen financiële gegevens vast. Dit verandert met de komst van sociale rapportages. Amerikaanse rubberproducent Avon komt in 1976 met een sociaal jaarverslag. De producent bespreekt hierin de relatie van het bedrijf met het milieu, de werknemers en de gevolgen van zijn productieproces op kleine en grote schaal.
56